8व्या वेतन आयोगात 7व्या वेतन आयोगाचा फिटमेंट फॅक्टर 1.92 लागू झाल्यास, किमान पगार ₹18,000 वरून थेट ₹34,560!
7 व्या वेतन आयोगाचं ‘पे मॅट्रिक्स’च राहणार आधार, नवीन फिटमेंट फॅक्टरनं पगारात मोठी वाढ शक्य!
सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी एक दिलासादायक बातमी!
8 व्या वेतन आयोगाच्या तयारीला सुरुवात झाली असून, मिळालेल्या माहितीनुसार, यामध्ये नविन ‘पे मॅट्रिक्स’ तयार केला जाणार नाही. 7 व्या वेतन आयोगात वापरण्यात आलेला ‘पे मॅट्रिक्स’च पुढे वापरण्यात येणार आहे. यामध्ये केवळ नवीन डेटा आणि फिटमेंट फॅक्टर समाविष्ट केला जाईल.
काय आहे फिटमेंट फॅक्टर आणि त्याचा पगारावर काय परिणाम होईल?
फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे एक असे गुणोत्तर आहे, ज्याच्या साहाय्यानं जुना बेसिक पगार गुणाकार करून नवीन पगार निश्चित केला जातो.
जर नवीन फिटमेंट फॅक्टर 1.92 लागू झाला, तर सध्या ₹18,000 असणारा किमान बेसिक पगार वाढून ₹34,560 होऊ शकतो.
याशिवाय, महागाई भत्ता (DA), घरभाडे भत्ता (HRA), प्रवास भत्ता (TA) आणि अन्य भत्ते यावरही परिणाम होईल, ज्यामुळे एकूण वेतनात मोठी वाढ होऊ शकते.
‘पे मॅट्रिक्स’ मध्ये मोठे बदल होणार?
7 व्या वेतन आयोगात तयार करण्यात आलेल्या 18 स्तरांच्या पे मॅट्रिक्समध्ये मोठ्या प्रमाणात बदल अपेक्षित नाही. हेच मॅट्रिक्स 8 व्या वेतन आयोगात वापरण्याची शक्यता आहे. फक्त, यामध्ये डेटा अपडेट केला जाईल.
डॉ. अॅक्रॉइड यांचा ‘न्याय्य’ फॉर्म्युला
पे मॅट्रिक्सचा पाया डॉ. वॉलेस अॅक्रॉइड यांचा एक फॉर्म्युला आहे, जो एका भारतीय प्रौढ व्यक्तीच्या पोषण गरजांवर आधारित आहे. या फॉर्म्युलानुसारच किमान वेतन ठरवलं जातं आणि त्यावर पे लेव्हल्स ठरतात.
काही लेव्हल्स मर्ज होणार?
असंही सुचवलं जातंय की 18 पे लेव्हल्सपैकी काही सुरुवातीचे स्तर एकत्र (merge) करून 3 स्तरात विभागले जाऊ शकतात. उदा.
- लेव्हल 1+2 = नवा ‘A’
- लेव्हल 3+4 = नवा ‘B’
- लेव्हल 5+6 = नवा ‘C’
या बदलांमुळे खालच्या स्तरावर काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना वेतनात मोठी वाढ आणि पदोन्नतीच्या संधी अधिक सुलभ होऊ शकतात.
HRA आणि TA मध्येही वाढ शक्य
नवीन बेसिक पगारानुसार HRA आणि TA (घरभाडे आणि प्रवास भत्ता) यांचंही पुनर्रचनेचं नियोजन होऊ शकतं.
शहरांच्या X, Y, Z वर्गवारीनुसार आणि महागाईच्या दरानुसार HRA दर बदलले जाऊ शकतात. TA सुद्धा नव्या धोरणांनुसार सुधारित केला जाऊ शकतो.
सरकारी विमा रकमेची देखील वाढ शक्य
सरकारी काम करताना कर्मचाऱ्याचा मृत्यू झाल्यास मिळणारी विमा रक्कम सध्या कमी आहे. ही रक्कम वाढवण्याचा विचार चालू आहे, जेणेकरून त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक आधार मिळू शकेल.
कधी लागू होईल 8 वा वेतन आयोग?
सद्यस्थितीत 8 व्या वेतन आयोगाची अधिकृत घोषणा झालेली नाही. मात्र, 2025 च्या अखेरीस आयोगाची अधिसूचना येण्याची शक्यता आहे. जर असं झालं, तर 1 जानेवारी 2026 पासून नवीन वेतन रचना लागू केली जाऊ शकते आणि कर्मचाऱ्यांना एरियरही मिळू शकतो.
अंतिम निर्णयाची प्रक्रिया कशी असेल?
सरकार, कर्मचारी संघटना, तज्ज्ञ आणि विविध विभाग एकत्र येऊन आयोगासमोर सूचना ठेवतील. आयोग त्यांचा अभ्यास करून सरकारसमोर अंतिम शिफारसी ठेवेल.
त्यावर मंत्रिमंडळ निर्णय घेईल आणि नंतरच अंतिम वेतनरचना लागू होईल.
8 व्या वेतन आयोगात नवीन पे मॅट्रिक्स तयार न करता 7 व्या वेतन आयोगाचाच वापर होण्याची शक्यता आहे. फिटमेंट फॅक्टर 1.92 असेल, तर किमान पगारात मोठी वाढ होऊ शकते. त्याबरोबरच HRA, TA आणि विमा यामध्येही सुधारणा होण्याची शक्यता आहे. 1 जानेवारी 2026 पासून नवीन वेतन रचना लागू होऊ शकते.
